„Sonderaktion Lublin”
16 grudnia - Koło Przewodników Oddziału Miejskiego PTTK i Oddział Martyrologii „Pod Zegarem” Muzeum Lubelskiego zorganizowali uroczystości w 79. rocznicę egzekucji przedstawicieli lubelskiej inteligencji dokonanej przez niemieckie władze okupacyjne w dniu 23 grudnia 1939 r. w ramach tzw. „Sonderaktion Lublin”.
Zbrodnicza akcja niszczenia elit państwa polskiego została rozpoczęta w 1939 roku aresztowaniem profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
W Lublinie władze okupacyjne przeprowadziły masowe aresztowania m.in. nauczycieli, sędziów, adwokatów oraz księży 9, 11, 17 i 23 listopada 1939 roku. Zatrzymanych umieszczono w celach więzienia na Zamku w Lublinie. W przeddzień świąt Bożego Narodzenia, na cmentarzu żydowskim przy ul. Siennej, funkcjonariusze 102. batalionu policji niemieckiej rozstrzelali dziesięć osób.
Byli to: Józef Dańkowski - legionista, doktor praw, starosta lubelski, Tadeusz Illukiewicz - doktor praw, starosta lubartowski, ks. prof. Michał Niechaj i prof. Czesław Martyniak - pracownicy naukowi Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Stanisław Bryła - prezes Sądu Okręgowego, wicewojewoda lubelski, Bolesław Sekutowicz - prezes Sądu Apelacyjnego, parlamentarzysta, członek Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, Edward Lipski - legionista, adwokat, radca Urzędu Wojewódzkiego, Władysław Rutkowski – adwokat, urzędnik Prokuratorii Generalnej, Antoni Krzyżanowski - dyrektor Gimnazjum im. Wacławy Arciszowej i Tadeusz Moniewski - dyrektor Gimnazjum im. Stanisława Staszica, działacz Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego.
Uczestnicy uroczystości uczcili pamięć osób, które po odzyskaniu niepodległości tworzyły w Lublinie i regionie struktury administracji państwowej, samorządowej, kościelnej, sądownictwa i szkolnictwa.
Mszę św. koncelebrowaną w kościele pw. Matki Bożej Wspomożenia Wiernych odprawili: ks. dr hab. Andrzej Kiciński, prorektor KUL, ks. prof. Andrzej Maryniarczyk, salezjanin, ks. proboszcz Kazimierz Drozd, homilię wygłosił ks. dr hab. Rafał Charzyński z KUL, wnuk śp. prof. Czesława Martyniaka.
W uroczystościach upamiętniających ofiary "Sonderaktion Lublin" uczestniczyli b. więźniowie Zamku Lubelskiego i ich rodziny oraz przedstawiciele władz wojewódzkich, samorządowych, miejskich z Lublina, Instytutu Pamięci Narodowej, Okręgowej Rady Adwokackiej, Muzeum Lubelskiego i jego Oddziałów, Państwowego Muzeum na Majdanku, Oddziału Miejskiego PTTK, Zarządu Lubartowskiego Towarzystwa Regionalnego, przewodnicy lubelscy, nauczyciele i młodzież z I LO im. S. Staszica, IV LO im. S. Sempołowskiej oraz poczty sztandarowe KUL, PTTK i wyżej wymienionych szkół.
Przy Pomniku upamiętniającym ofiary złożono wieńce i zapalono znicze.
Dokumentację fotograficzną sporządził: Wiesław Wiącek
