Koło Przewodników Miejskich i Terenowych

im. M. S. Pajdowskiego w Lublinie

Spacer szkoleniowy po Kośminku

W dniu 10 kwietnia 2015 roku wybraliśmy się z Kol. Teresą Jezierską na spacer szkoleniowy po dzielnicy Kośminek.

Nazwa dzielnicy wywodzi się od Michała Kośmińskiego - lubelskiego przemysłowca i właściciela dóbr stanowiących część dzisiejszej dzielnicy Kośminek. To on zapoczątkował jej rozwój poprzez wybudowanie młyna parowego w 1861 roku, magazynu zbożowego i piekarni parowej, które zajmowały kwartał między ulicą Długą, ówczesną Mostową (obecnie Garbarska) i rzeką Czerniejówką.

Największy rozwój dzielnicy przypadł na I ćw. XX wieku. Wprawdzie młyn Kośmińskiego zlikwidowano w latach 1901-1914, jednakże nowi właściciele Zylberowie urządzili na jego miejscu gorzelnię. Działała tu również fabryka odlewów żelaznych braci Frydman, Fabryka Lamp "Carbo-Lumen", garbarnia Hipolita Luchta, wapniarnia "Kośminek" Sendera Zylbera, fabryka cykorii Chaima Lejby Freitaga, fabryka wag Jarosława Caudra, fabryka ram i luster Józefa Śliwińskiego, kuźnia Sybilskiego i wiele innych. Największym zakładem na Kośminku była jednak Gorzelnia, Rektyfikacja, Fabryka Wódek "Kośminek" Sendera Zylbera przy ulicy Mostowej (Garbarskiej), gdzie m.in. produkowano słynną wódkę pesachową ("pejsachówkę"). Bardzo ważną inwestycją na tym terenie była pierwsza Elektrownia Miejska w Lublinie wybudowana w latach 1927-1928 z tzw. "pożyczki ulenowskiej".

Na Kośminku zachowała się częściowo zabytkowa zabudowa przemysłowa oraz oryginalne domy robotnicze z lat 20. i 30. XX wieku przy ulicach Wspólnej, Garbarskiej, Długiej i Żelaznej. Do dzisiaj możemy podziwiać pałacyk Frydmanów z 1912 roku przy ulicy Żelaznej oraz dawne koszary wojskowe dla oficerów piechoty carskiej z k. XIX wieku, tzw. "Białą Kasarnię" i "Czerwoną Kasarnię” przy ulicy Długiej.

Stary Kośminek zachował klimat "miasteczka o charakterze przemysłowym", a odkrywanie historii w jego krajobrazie jest niezwykle intrygujące i pobudzające wyobraźnię. I rzecz najciekawsza, Kośminek ma swój udział w ratowaniu skarbów kultury narodowej. To tutaj, w szopie na terenie Taborów Miejskich przy ulicy Elektrycznej od kwietnia 1941 do listopada 1944 roku były przechowywane obrazy Jana Matejki "Bitwa pod Grunwaldem" i "Kazanie Skargi".

W szkoleniu uczestniczyło 20 przewodników PTTK. Dokumentację fotograficzną sporządzili: Maria Wiśnioch i Paweł Zarębski.

Publikacje:

Historia przewodnictwa
turystycznego w Lublinie: