Koło Przewodników Miejskich i Terenowych

Mikołaj Stanisław Pajdowski (1891 - 1975)

Urodził się 2 grudnia 1891 roku w Urzędowie, w rodzinie o tradycjach niepodległościowych. Po zdaniu matury rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Podczas studiów w latach 1911 -1914 nawiązał pierwsze kontakty z PTK i PTT. Z tego okresu pochodzą jego wspomnienia z wycieczek w góry i po Powiślu. Studia przerwał po wybuchu I Wojny Światowej. Wstąpił do Związku Strzeleckiego w Krakowie, działał w Związku Młodzieży Polskiej "ZET", walczył w I Brygadzie Legionów, w składzie 1 pułku ułanów W. Beliny-Prażmowskiego. Działał w Polskiej Organizacji Wojskowej, m.in. w Kielcach i Lublinie.

Po odzyskaniu niepodległości od grudnia 1918 r. podjął służbę w Wojsku Polskim. Po przeniesieniu do rezerwy rozpoczął działalność społeczno-organizacyjną w Towarzystwie Straży Kresowej. Był założycielem i redaktorem czasopisma "Polak Kresowy". Od 1923 roku działał w spółdzielczości rolniczej oraz zajmował się osadnictwem wojskowym. Od 1928 r. kierował Biurem Wojewódzkiego Związku Kółek Rolniczych, a w latach 1933-1939 pracował na stanowisku dyrektora Lubelskiej Izby Rolniczej. W 1932 r. objął stanowisko prezesa Okręgu Związku Legionistów Polskich w Lublinie.

W październiku 1939 roku rozpoczął działalność konspiracyjną w Radzie Politycznej Okręgu Lubelskiego Służby Zwycięstwu Polski, kontynuował ją w Związku Walki Zbrojnej - Armii Krajowej. Poszukiwany przez gestapo często zmieniał miejsca pobytu i pracy. Przybrał pseudonim Stanisław Nowicki.
Od listopada 1939 pracował jako kierownik w centrali Spółdzielni Spożywców "Społem" w Sochaczewie, Mińsku Mazowieckim i Grójcu. Do 1944 r. działał w ZWZ - AK. W połowie 1948 r. z powodu ujawnionej działalności w AK został usunięty z partii, a w 1949 został aresztowany we Wrocławiu i przez 6 miesięcy był więziony.

Od 1950 roku pracował w Oddziale Miejskim PTTK w Lublinie na różnych stanowiskach, m.in. kierownika Domu Wycieczkowego, kierownika Zespołu Obiektów Turystycznych. Po przejściu na emeryturę pracował w Zarządzie Okręgu PTTK jako starszy instruktor organizacji i programowania. Do połowy 1975 r. pracował w Regionalnej Pracowni Krajoznawczej w Lublinie.

Zmarł 9 listopada 1975 r. w Lublinie i został pochowany na cmentarzu przy ul. Lipowej.

Działalność etatowa Mikołaja Pajdowskiego nie wyczerpywała zakresu jego pracy w PTTK. Zawsze czuł się działaczem społecznym. Szczególnie interesowały go sprawy krajoznawstwa, opieki nad zabytkami, ochrony przyrody, przewodnictwa oraz problemy historyczne i wydawnicze.

Posiadał uprawnienia przewodnika miejskiego i terenowego II klasy na obszarze Lublina i województwa lubelskiego. Był przewodniczącym Okręgowej Komisji Przewodnickiej, Instruktorem Krajoznawstwa, posiadał uprawnienia honorowego przewodnika turystyki pieszej. Pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Okręgowej Komisji Krajoznawczej.

Przyczynił się do utworzenia Roztoczańskiego Parku Narodowego.

Dużą zasługą Mikołaja Pajdowskiego było podjęcie akcji wydawniczej Zarządu Okręgu PTTK. Zaczęła się ona bardzo skromnie - od wydania maleńkiej 16-stronicowej składanki o Kazimierzu Dolnym, którą sam napisał w 1956 roku. Później pojawiły się publikacje o Puławach, Zamościu, Parku Puławskim, Chełmie, Białej Podlaskiej o nakładach dochodzących do 30 tys. egzemplarzy. Niektóre z nich wznowiono.

Mikołaj Pajdowski był również współautorem Przewodnika po Lublinie, wydanego przez Okręgową Komisję Krajoznawczą w Lublinie w 1959 r. Pisał artykuły do prasy lubelskiej i czasopisma "Poznaj swój kraj" na tematy związane z historią regionu lubelskiego. Interesował się dziejami Okręgu i oddziałów na terenie województwa. Opracował historię Oddziału PTTK w Zamościu oraz materiały do historii oddziału Lubelszczyzny od 1908 roku.

Jako prezes Koła Przewodników Miejskich i Terenowych położył duże zasługi w działalności szkoleniowej. Opublikował: Bitwy i potyczki powstania styczniowego 1863 r. na Lubelszczyźnie, Przewodnictwo na Lubelszczyźnie wydane drukiem na jubileusz 20-lecia Koła oraz opracował życiorysy Czartoryskich związanych z Puławami i kilkadziesiąt tablic informacyjnych, dotyczących zabytków Lublina, Kazimierza Dolnego, Zamościa i innych miejscowości.

Za działalność zawodową i społeczną był wielokrotnie nagradzany i odznaczany, m.in. Złotą Honorową Odznaką PTTK, Złotą Odznaką "Zasłużony Działacz Turystyki", Złotą Odznaką za opiekę nad zabytkami, Medalem im. Aleksandra Janowskiego za zasługi na polu krajoznawstwa, Odznaką Tysiąclecia Państwa Polskiego, Złotą Odznaką "Zasłużony dla Lublina".

Na wniosek PTTK został wyróżniony Odznaką Zasłużonego dla Województwa Lubelskiego oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.